Pałac Żeleńskich w Grodkowicach
Pierwszy dwór w Grodkowicach zbudowany został zapewne jeszcze w XV wieku przez protoplastów Lanckorońskich. Przetrwał on do 1666 roku, kiedy to 20 lat po śmierci nabywcy dóbr grodkowickich, w wyniku podziału spadku, Grodkowice przeszły w ręce jego syna, Marcjana. Kazał on wznieść w nowym majątku wierną kopię dworu z Lucjanowic. Z początkiem XX wieku dwór nie nadawał się do praktycznie do zamieszkania; kiedy Grodkowice zostały objęte przez Władysława Żeleńskiego, bratanka i imiennika Żeleńskiego - kompozytora, dziedzic rozpoczął budowę nowej siedziby rodowej. Zaprojektowanie jej powierzył znanemu krakowskiemu architektowi, Teodorowi Talowskiemu.
Pałac w Grodkowicach wybudowany został w roku 1902, w eklektycznym stylu stanowiącym konglomerat elementów architektury romantycznej i neorenesansowej oraz niemieckiego modernizmu. Jest to budynek piętrowy, wzniesiony z czerwonej cegły i jasnego kamienia, oparty na planie zbliżonym do kwadratu.
W elewacji ogrodowej na osi środkowej znajduje się trójboczny ryzalit; obok niego loggie i narożna wieża oraz weranda. Główne wejście prowadzi do piętrowego westybulu, otoczonego drewnianym gankiem, z którego dostać się można do wszystkich pomieszczeń z wyjątkiem gabinetu pana (prowadziło doń osobne przejście z werandy i drugie z kredensu) oraz aneksu mieszczącego kuchnię i pomieszczenia pomocnicze. Na piętro prowadziła klatka schodowa obok kuchni; przez ganek obiegający od wewnątrz piętro można było dostać się do pozostałych pomieszczeń.
Nad głównym wejściem znajduje się sentencja Sibi amico et posteritati, „Sobie, przyjacielowi i potomności”.
Pałac, choć interesujący z wyglądu, niezbyt dobrze wspomina w swych pamiętnikach ostatni dziedzic Grodkowic, Karol Żeleński: "Pod każdym względem okropny. (...) Ani pałac, ani dwór. Ani jednej werandy od strony słońca. Panował wtedy kult cienia, chroniono wypieszczoną cerę pod parasolką".
Po 1945 roku majątek Żeleńskich został upaństwowiony i przekazany w całości Instytutowi Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Obecnie w pałacu znajduje się siedziba Dyrekcji Zakładu Doświadczalnego Hodowli i Aklimatyzacji Roślin.
Panoramy