Ta strona wymaga Adobe Flash Player i przeglšdarki z włšczonš obsługš JavaScript.

Wirtualne wycieczki

Kartuzy - Kartuzy

Sprowadzeni z Pragi zakonnicy pod czujnym okiem pierwszego przeora saksończyka Johannesa Deterhusa dzięki wsparciu finansowemu patrycjusza gdańskiego Jana Thiergarta rozpoczęli budowę zabudowań klasztornych. W 1381 roku położono kamień węgielny pod budowę kościoła konwentualnego nad którą czuwał mistrz murarski Jan Tiedemann. Kościół został zbudowany na rzucie prostokąta z kamienia polnego i cegły w stylu gotyckim. Zachował się on do dzisiaj stanowiąc bezcenne bogactwo kulturowe miasta. Zainteresowanie i podziw licznie odwiedzających kościół turystów budzi dach świątyni, któremu w latach 1731 -1733 nadano kształt wieka trumny.

Kartuzi poprzez surowe reguły życia, budzili nieustanny podziw i szacunek wśród majętnych osób, dzięki czemu w krótkim czasie skupili w swoich rękach ogromny majątek. W 1474 r. posiadali liczne wioski m.in. Gdynię, nieruchomości w Gdańsku m.in. dom przy ul. Św. Ducha 126, który od 1442r. stał się siedzibą zakonników w czasie ich wielokrotnych pobytów w mieście i otrzymał nazwę "Dwór Kartuski". Kartuzi dwukrotnie gościli w swoich włościach króla Polski Zygmunta III. W 1626 roku przybył on do Kartuz ze swoim synem królewiczem Władysławem. W 1651 roku w kartuzji przebywał król Jan Kazimierz. Najwybitniejszym przeorem kartuzji kaszubskiej był Jerzy Gotfried Szwengel. Z jego to inicjatywy kościół klasztorny otrzymał wspomniany już barokowy dach w kształcie wieka trumny. Przeor Schwengel 11 lat swego życia poświęcił pracy historiograficznej przepisując materiały historyczne dotyczące kartuzji kaszubskiej i Kartuzów we Francji i w Niemczech. Ostatnim 37 przeorem Raju Maryi był Bruno Senzy, który wraz ze swoimi czterema współbraćmi w 1823 roku był świadkiem kasaty klasztoru i konfiskaty jego majątku. Dnia 18 października 1850 roku zmarł ostatni kartuski zakonnik o. Kazimierz Nitsch.

Pierwsze wzmianki o osadzie przyklasztornej która z czasem stała się centrum życia społecznego, politycznego, gospodarczego oraz kulturalnego pochodzą z 1391 roku i są zawarte w dokumencie erekcyjnym parafii w Kiełpinie. Data ta stanowi początek pisanych dziejów Kartuz.

W początkach XIX wieku w wyniku pruskiej reformy administracji prowincjonalnej przeprowadzonej po wojnach napoleońskich w latach 1815-1819 Kartuzy stały się powiatem.

W Kartuzach zaczęły powstawać pierwsze budynki administracji. Na szerszą skalę rozpoczęto inwestycje komunalne, drogowe, zbudowano połączenia kolejowe z Lęborkiem, Kościerzyną, Pruszczem Gdańskim (1905r.). Dużą uwagę przywiązywano do spraw związanych z upiększaniem Kartuz. Miały się one stać centrum rekreacji i wypoczynku. Wiele inicjatyw w tej dziedzinie podejmowało założone w 1886 roku Towarzystwo Upiększania Kartuz.

Na mocy podpisanego w dniu 29 czerwca 1919 roku Traktatu Wersalskiego tereny Kartuz zostały przejęte przez powstałe w 1918 roku państwo polskie. Symbolicznego aktu przejęcia tych ziem dokonał 8 lutego 1920 roku gen. Józef Haller. Pierwszym polskim starostą w Kartuzach był adwokat Emil Sobiecki. Dzięki usilnym staraniom ówczesnych władz, dnia 29 marcu 1923 roku Kartuzy uzyskały prawa miejskie, a w lipcu 1923 roku miastu nadano herb, którego autorem był znany działacz kaszubski doktor Aleksander Majkowski.

W okresie międzywojennym Kartuzy stanowiły centrum turystyczne Szwajcarii Kaszubskiej. W 1929 roku w mieście funkcjonowało 5 hoteli dysponujących 180 miejscami noclegowymi. Uzupełnieniem bazy hotelowej były liczne pensjonaty i kwatery prywatne. Bardzo dobrze rozwijała się również gastronomia. Restauracje oferowały swoim klientom znakomite dania kuchni regionalnej. Kartuzy stały się prawdziwą "stolicą Kaszub".

Dynamiczny rozwój miasteczka powiatowego przerwał wybuch drugiej wojny światowej. Dnia 4 września 1939 roku rozpoczęła się hitlerowska okupacja Kartuz. Lata wojny były okresem terroru i bezlitosnej eksterminacji ludności kaszubskiej. Masowa eksterminacja Polaków spowodowała powstanie ruchu konspiracyjnego. Najważniejszą organizacją konspiracyjną była Tajna Organizacja Wojskowa "Gryf Kaszubski" przemianowana na "Gryf Pomorski". Okupacja hitlerowska zakończyła się 10 marca 1945 roku, kiedy to do Kartuz wkroczyły wojska Armii Czerwonej.

Okres powojenny charakteryzowała chęć szybkiej odbudowy potencjału społeczno - gospodarczego miasta. W maju 1945 roku w Kartuzach powstała Biblioteka Publiczna. Była ona pierwszą biblioteką, która powstała na terenie byłego województwa pomorskiego. Jej założycielem i pierwszym dyrektorem był Wadim Lincow. W 1946 r. powstał Regionalny Zespół Pieśni i Tańca "Kaszuby", który stał się ambasadorem Kartuz w kraju i na świecie. 16 grudnia 1946 roku doszło do utworzenia Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko - Pomorskiego. Zrzeszenie bardzo aktywnie włączyło się w życie kulturalne miasta. Dnia 1 maja 1947roku dzięki pasji kolekcjonerskiej i naukowo - badawczej Franciszka Tredera otwarto w Kartuzach Muzeum Kaszubskie, które prezentuje do dzisiaj bogaty dorobek kultury kaszubskiej, a także dokumentuje historię miasta.

Znaczenie Kartuz jako ważnego ośrodka administracyjnego przywrócono w 1998 roku kiedy to miejscowość ponownie stała się stolicą powiatu obejmującego 8 kaszubskich gmin. W 2002 roku na mocy decyzji Stolicy Apostolskiej św. Brunon został ustanowiony patronem miasta.

Dzisiaj władze miasta chcą nawiązać do tradycji dwudziestolecia międzywojennego starając się prowadzić tak inwestycje by służyły one zrównoważonemu rozwojowi gminy i wzrostowi zainteresowania turystów Kartuzami. Celowi temu służą również inicjatywy wspierające rozwój twórczości kaszubskiej.wirtualne wycieczki - Kartuzy